Ενα «μπαράζ» προσφυγών έχει ξεκινήσει τις τελευταίες μέρες από πρόσφυγες και μετανάστες που βρίσκονται στη χώρα μας, κυρίως από ασυνόδευτους ανήλικους, που προσπαθούν να φέρουν την προσωπική τους περιπέτεια στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Βασικός στόχος των προσφυγών είναι να πετύχουν -τουλάχιστον οι ασυνόδευτοι ανήλικοι- τον «απεγκλωβισμό» τους, καθώς άλλοι βρίσκονται υπό συνθήκες κράτησης-φιλοξενίας σε αστυνομικά τμήματα και άλλοι έχουν προωθηθεί σε κέντρα προσωρινής φιλοξενίας. Στόχος τους είναι να αναδείξουν το αδιέξοδο όπου βρίσκονται αντιμετωπίζοντας κακές έως και άθλιες συνθήκες διαβίωσης σε διάφορες περιοχές της χώρας, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε «ευρωκαταδίκη» της Ελλάδας αλλά και σε επιβολή χρηματικών αποζημιώσεων σε βάρος της.
Οι εισαγγελικές Αρχές σε συνεννόηση με αστυνομικές και διοικητικές υπηρεσίες βρίσκονται ήδη σε έναν «αγώνα δρόμου», καθώς οι πρώτες 14 προσφυγές προς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο «χτύπησαν το καμπανάκι» για έναν επιπλέον κίνδυνο που προβάλλει για τη χώρα, να υποχρεωθεί και σε αποζημιώσεις, πέρα από τις προφανέστατες δυσκολίες διαχείρισης του προσφυγικού προβλήματος και των μαζικών ροών το τελευταίο έτος.
Τα νομολογιακά δεδομένα είναι ήδη αρνητικά για τη χώρα μας στο Ευρωδικαστήριο για τον τρόπο αντιμετώπισης των ασυνόδευτων ανηλίκων, με «ευρωκαταδίκη» που ήλθε σχεδόν προ 5ετίας και με απόφαση που επέβαλε στην ελληνική πολιτεία να καταβάλει σε ασυνόδευτο ανήλικο (15χρονο όταν έφθασε στη Λέσβο) αποζημίωση 16.000 ευρώ επειδή εκτέθηκε σε «απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση». Μάλιστα, η εκτέλεση της συγκεκριμένης «ευρωκαταδίκης» και η συμμόρφωση της Ελλάδας σε αυτήν βρίσκεται ακόμα στο στάδιο της επιτήρησης από την αρμόδια Επιτροπή Υπουργών, μέσα από ειδικά προβλεπόμενη «ενισχυμένη διαδικασία».
Συναγερμός
 |
Οι πρώτες αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων που υποβλήθηκαν από 7 ασυνόδευτους ανήλικους σήμαναν συναγερμό στις ελληνικές Αρχές, καθώς σε πρώτη φάση έπρεπε να εντοπιστούν ανάμεσα σε χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες, ιδίως στον πολυπληθέστερο αυτοσχέδιο καταυλισμό της Ειδομένης, ώστε να τους παρασχεθούν οι κατάλληλες για ασυνόδευτα παιδιά συνθήκες φιλοξενίας, υγειονομικής περίθαλψης κ.λπ. Την ίδια στιγμή υπάρχουν αντίστοιχες προσφυγές προς το Ευρωδικαστήριο και από άλλους ασυνόδευτους ανηλίκους, ενώ σειρά παίρνουν και ενήλικοι που ήδη διαμαρτύρονται προς τις αρμόδιες Αρχές για κακές συνθήκες διαβίωσης, έλλειψη υγειονομικής περίθαλψης, νομικής βοήθειας, κατάλληλης ενημέρωσης κ.λπ.
Η χώρα έχει «βεβαρημένο μητρώο» και για την αντιμετώπιση των ενήλικων προσφύγων και μεταναστών με περσινή «ευρωκαταδίκη» και υποχρέωση αποζημίωσης με 6.500 ευρώ όχι μόνο για τις άθλιες συνθήκες κράτησης 35χρονου Ιρανού, που περίμενε για άσυλο, αλλά και επειδή υπό συνθήκες ελευθερίας είχε αφεθεί στην τύχη του, άστεγος, στον δρόμο, χωρίς φαΐ, δουλειά, πρόσβαση σε τουαλέτα, μέχρι που τον περιέθαλψε κάποια ΜΚΟ.
Παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται για την αντιμετώπιση των σημερινών καταστάσεων, ο υπερπληθυσμός των προσφύγων και των μεταναστών, η αδυναμία προώθησής τους σε κέντρα φιλοξενίας, η αναπόφευκτα εξαιρετικά καθυστερημένη αντιμετώπιση σχετικών αιτημάτων (που απαιτεί και την αποκέντρωση των χιλιάδων αιτημάτων χορήγησης άδειας παραμονής για εξαιρετικούς λόγους, αφού οι σχετικές συναντήσεις έχουν ήδη προκαθοριστεί μέχρι τα τέλη του χρόνου!), η διαμονή υπό κάκιστες συνθήκες στο ύπαιθρο (σε χωράφια, σε λιμάνια κ.λπ.) αλλά και σε κέντρα, με ελλιπή ενημέρωση, υποδομή, ιατρική περίθαλψη κ.λπ., δρομολογούν με μαθηματική ακρίβεια ένα νέο «κύμα» προσφυγών, με απρόβλεπτες συνέπειες.
Το Ευρωδικαστήριο σε πρώτη φάση απέρριψε 5 αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων που έκαναν ασυνόδευτοι ανήλικοι (οι οποίοι αναζητούνται το τελευταίο διάστημα), υπογραμμίζοντας όμως ταυτόχρονα την υποχρέωση της χώρας, σε περίπτωση που εμφανιστούν, να φροντίσει άμεσα για την προστασία τους τηρώντας κατά γράμμα την ισχύουσα νομοθεσία και τις δεσμεύσεις της απέναντι σε ανηλίκους.
Αυτό σημαίνει, σε γενικές γραμμές, ότι δεν μπορεί να τεθούν υπό συνθήκες κράτησης ως ανήλικοι, ενώ πρέπει να τους παρασχεθεί πλήρης υγειονομική περίθαλψη, καθεστώς προσωρινής φιλοξενίας σε ειδικά κέντρα χωριστά από ενηλίκους, αλλά και να ενεργοποιηθεί γι’ αυτούς το νομοθετικό πλαίσιο για το προσωρινό καθεστώς κηδεμονίας, με φροντίδα για την αναζήτηση της οικογένειάς τους και της επανένωσης με αυτήν κ.λπ.
Παράλληλα εκκρεμούν στο Ευρωδικαστήριο άλλες 9 προσφυγές ασυνόδευτων ανηλίκων από τη Συρία, το Ιράν, το Πακιστάν, το Αφγανιστάν.
Οι εισαγγελικές Αρχές κινήθηκαν ζητώντας τον εντοπισμό τους, κυρίως στις περιοχές της Ειδομένης και της Χαλκιδικής, αφού υπήρχαν πληροφορίες ότι κάποιοι από τους ανηλίκους φιλοξενούνταν σε Αστυνομικά Τμήματα.
Παράλληλα, υπέδειξαν ότι πρέπει άμεσα να μεταφερθούν σε Κέντρα Προσωρινής Φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών, κατά προτίμηση σε δομές φιλοξενίας για ανηλίκους.
Εν όψει της ανάγκης να υπερασπιστεί η χώρα τη θέση της, ότι τηρεί δηλαδή το προστατευτικό καθεστώς για τους πρόσφυγες και ιδίως για τα ασυνόδευτα παιδιά, κάποια εντοπίστηκαν και δόθηκε η διαβεβαίωση ότι τους παρασχέθηκε υγειονομική περίθαλψη σε νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης, του Πολυκάστρου, του Κιλκίς, σε ιατρικά κέντρα κ.λπ., καθώς και ότι οδηγήθηκαν σε ΚΠΦ.
Οι τοπικές συνοριακές Αρχές φύλαξης εξήγησαν πόσο δύσκολος είναι ο εντοπισμός τους, καθώς σε σχετικό προ μηνός έγγραφο υπολογίζονταν σε 20.000 άτομα οι ευρισκόμενοι στον πρόχειρο καταυλισμό της Ειδομένης.
Παραβιάσεις
Στις προσφυγές τίθεται ζήτημα παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ασυνόδευτων ανηλίκων. Παράλληλα, Αφγανοί κυρίως ενήλικοι έχουν προβάλει εγγράφως αναλυτικούς ισχυρισμούς για το ότι διέφυγαν από τους Ταλιμπάν και ήλθαν με τα παιδιά τους (ή χάνοντας μέλη των οικογενειών τους) στην Ελλάδα, περπατώντας από το Πακιστάν, το Ιράν, την Τουρκία, μέσω Εβρου ή πλωτού μέσου σε ελληνικό νησί.
Καταγγέλλων διαμαρτύρεται ότι στο φυλάκιο του Εβρου βρέθηκαν 56 άτομα σε κελί χωρητικότητας 6χ8 μ. με 2 τουαλέτες, από τις οποίες λειτουργούσε μόνο η μία, χωρίς φρέσκο αέρα, στριμωγμένοι σε κάποια κρεβάτια χωρίς κουβέρτες. Αλλος αναφέρεται στο περπάτημα 70 χλμ., με το παιδί στους ώμους μέχρι την Ειδομένη, διαμαρτυρόμενος ότι τα λεωφορεία είναι μόνο για τους Σύρους, όπως και τα «χαρτάκια» που δίνονται για φαγητό, περιγράφοντας με απελπισία την παραμονή στις λάσπες, τους άρρωστους με βρογχίτιδα. Aλλος διαμαρτύρεται ότι είναι άστεγος, πεινασμένος, χωρίς νομική βοήθεια και περίθαλψη, με ακατάλληλα ρούχα, εγκλωβισμένος για μεγάλο διάστημα για το αίτημα ασύλου.
Οι αρμόδιες Αρχές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου εν όψει της «ευρωκαταδίκης» της χώρας για τους ασυνόδευτους ανηλίκους, καθώς η πολιτεία εύκολα μπορεί να βρεθεί «με την πλάτη στον τοίχο» στην εξέλιξη των σχετικών προσφυγών.
Τέλος, μία απίστευτη καταγγελία διερευνάται από τις εισαγγελικές Αρχές, καθώς στην Ειδομένη υπήρξε πληροφορία ότι κάποιοι εξέδιδαν μια 13χρονη κοπέλα έναντι 3 ευρώ. Η ενεργοποίηση της Αστυνομίας δεν επιβεβαίωσε την καταγγελία, αλλά οι Αρχές διέταξαν προκαταρκτική εξέταση.
Δικαίωση για 15χρονο που φιλοξενούνταν στη Λέσβο
Δύο WC για περισσότερα από 100 άτομα
Στην υπόθεση η οποία αναφέρεται συνεχώς στη σχετική αλληλογραφία μεταξύ των Αρχών, ο ασυνόδευτος ανήλικος (15χρονος) είχε φιλοξενηθεί λίγες μέρες υπό άθλιες συνθήκες (λόγω και του υπερπληθυσμού) στο Κέντρο της Λέσβου (που αργότερα έκλεισε).
Με βάση τις καταγγελίες βρέθηκαν υπό συνθήκες κράτησης 850 άτομα (με χωρητικότητα το πολύ για 300), ενώ υπήρχαν 200 ασυνόδευτοι ανήλικοι, 150 γυναίκες, με 50 παιδιά υπό συνθήκες ανθυγιεινές, χωρίς κατάλληλη ενημέρωση για τα δικαιώματά τους και το νομικό πλαίσιο (δεν ήταν σε όλους κατανοητό), με έλλειψη διερμηνέων. Υπήρχαν 2 WC για περισσότερα από 100 άτομα, ενώ ουσιαστική βοήθεια παρείχαν ΜΚΟ (ξένες και ελληνικές) χωρίς την κατάλληλη συμμετοχή και φροντίδα των εθνικών Αρχών. Επισημαίνονται -μεταξύ άλλων- και κατά καιρούς εξεγέρσεις, απεργία πείνας, κάψιμο στρωμάτων, αναγκαστική αποχώρηση ιατρών – εθελοντών απέναντι σε συνθήκες υγειονομικής βόμβας. Επικρίνεται το γεγονός ότι συχνότατα οι ανήλικοι εμφανίζονταν δηλωμένοι σαν να συνοδεύονται από εξάδελφό τους (κάτι που περιλαμβανόταν και σε σχετικό έντυπο), ενώ οι ίδιοι το αρνούνταν.
Απαράδεκτες συνθήκες
Ο ανήλικος που δικαιώθηκε στο «Ευρωδικαστήριο» κρίθηκε ότι βρέθηκε υπό απαράδεκτες, εξευτελιστικές συνθήκες για παιδί, που του προκάλεσαν μεγάλο φόβο, άγχος και αγωνία (ακόμα και υπό καθεστώς ελευθερίας, αφού αναγκάστηκε να κοιμηθεί στο λιμάνι της Λέσβου, έστω και για ένα βράδυ), με αποτέλεσμα όταν τον περιέθαλψε ΜΚΟ να μη μπορεί να κοιμηθεί στο σκοτάδι, να μη μιλάει, να μη τρώει για σημαντικό διάστημα. Οι ενστάσεις της πολιτείας ότι οι υποδομές δεν επαρκούσαν λόγω των μαζικών αφίξεων και εκείνη την περίοδο (10άδων ατόμων) δεν ανέκοψαν την «ευρωκαταδίκη», καθώς αυτό που κυρίως μέτρησε ήταν η αδυναμία εξασφάλισης των νόμιμων προϋποθέσεων για την πιο ευάλωτη κατηγορία.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ
