Πώς καταπολεμούνται οι ψύλλοι στα ζώα ?

Στη σύσταση μέτρων διαχείρισης του προβλήματος, που αφορά στην πιθανή ύπαρξη ψύλλων σε κοπάδια αιγοπροβάτων, προχωρά ο Γιώργος Χριστοδουλόπουλος Κτηνίατρος, ειδικός παθολόγος Αιγοπροβάτων και Βοοειδών, καθηγητής Παθολογίας Παραγωγικών Ζώων, διευθυντής Παθολογικής Κλινικής, στο Τμήμα Κτηνιατρικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Είναι βασικό, να γνωρίζουν οι κτηνοτρόφοι, σημειώνει ο καθηγητής, ότι ένα κοπάδι μολύνεται συνήθως, είτε με αγορά ζώου που έχει ψύλλους, είτε με μεταφορά κοπροστρωμνής από κοπάδι με ψύλλους. Οι ψύλλοι γεννούν τα αυγά τους στη στρωμνή του στάβλου, οπότε μεταφέροντας τη στρωμνή με αυγά ψύλλων μεταφέρεται και το πρόβλημα των ψύλλων. Με το τέλος του χειμώνα και εντός των πρώτων δύο εβδομάδων της άνοιξης η στρωμνή από κοπάδια με ψύλλους πρέπει να συλλέγεται, να απομακρύνεται από τον στάβλο και να καίγεται.

Ο στάβλος στη συνέχεια πρέπει να ραντίζεται με διάλυμα καυστικής ποτάσας (10%) και να επιπάσσεται με σκόνη ασβέστη. Με αυτόν τον τρόπο ακόμα και αν εξακολουθούν να υπάρχουν ψύλλοι, ο πληθυσμός τους μειώνεται σημαντικά και δεν προκαλεί μεγάλη ενόχληση στα ζώα και τους κτηνοτρόφους.

* Πότε εμφανίστηκε το πρόβλημα;

– Το 1999, αναφέρει ο καθηγητής, το πρόβλημα υπέπεσε στην αντίληψή μας ως έντονο παράπονο κτηνοτρόφων-ορεινών περιοχών. Τότε, προσθέτει, ενδιαφερθήκαμε να ταυτοποιήσουμε το είδος του ψύλλου που εμπλέκονταν, κυρίως γιατί στην τότε βιβλιογραφία δεν περιγράφονταν τέτοιας έντασης παρασίτωση από ψύλλους στα αιγοπρόβατα. Βρήκαμε ότι οι ψύλλοι ανήκουν στο είδος του «ψύλλου του ανθρώπου» το λατινικό όνομα του οποίου είναι Pulex irritans. Ο ψύλλος αυτός είναι διαφορετικός από τα είδη των ψύλλων του σκύλου και της γάτας και έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί όπως λέει και η επωνυμία του παρασιτεί και τον άνθρωπο. Είμαστε οι πρώτοι που δημοσιεύσαμε στη διεθνή βιβλιογραφία ότι αυτό το είδος ψύλλου παρασιτούσε αιγοπρόβατα, δεν παραλείπει να επισημάνει επίσης ο κ. Χριστοδούλου.

Στη συνέχεια με σειρά επιδημιολογικών παρατηρήσεων διαπιστώσαμε, προσθέτει ο ίδιος, ότι το πρόβλημα διατηρείται στα κτηνοτροφικά χωριά της χώρας μας γιατί οι ψύλλοι έχουν προσαρμοστεί και ολοκληρώνουν το βιολογικό τους κύκλο παρασιτώντας τις γίδες. Βέβαια δεν αποκλείονται περιπτώσεις παρασίτωσης, εξηγεί, σε πρόβατα ή και άλλα αγροτικά ζώα, στα οποία έχουμε περιστασιακά καταγράψει περιστατικά παρασιτισμού.

* «Εισαγόμενοι» οι ψύλλοι;

– Ένα από τα αρχικά ερωτήματα που μας απασχόλησαν, προσθέτει στη συνέχεια ο ίδιος, ήταν αν ο παρασιτισμός αυτός υπήρχε πάντοτε και απλώς δεν είχε καταγραφεί από την επιστημονική κοινότητα. Από μαρτυρίες κτηνοτρόφων αλλά και τη δική μας εμπειρία, επιζωοτίες ψύλλων αυτής της έκτασης δεν υπήρχαν στην ελληνική αιγοπροβατοτροφία πριν το 1990. Ως απάντηση στο ερώτημα, οι περισσότεροι κτηνοτρόφοι με τους οποίους μιλήσαμε ισχυρίζονταν, τονίζει ο καθηγητής, ότι η παρασίτωση ήρθε στη χώρα μας με κοπάδια γιδιών τα οποία αγοράσθηκαν κυρίως από την Αλβανία, μετά το 1992. Η εξήγηση μας φάνηκε πειστική, χωρίς όμως να μπορέσουμε να την επαληθεύσουμε, διευκρινίζει ο ίδιος.

Τέλος ο κ. Χριστοδουλόπουλος, μιλά και για τη διερεύνηση των δυνατοτήτων βιολογικής καταπολέμησης της παρασίτωσης. Παρόλο που κάτι τέτοιο θεωρητικά είναι δυνατόν, δεν έχει εφαρμοστεί κάπου στις προηγμένες χώρες για τον απλούστατο λόγο ότι εκεί δεν υπάρχει πρόβλημα ψύλλων, εξηγεί για να καταλήξει: «Δυστυχώς κανένας τοπικός ή κεντρικός πολιτειακός παράγοντας δεν ενδιαφέρθηκε να χρηματοδοτήσει την έρευνά μας».

Αποστόλης Ζώης